ژاپن همواره در دنیای مد، بهعنوان کشوری پیشرو و خلاق شناخته شده است. از سبکهای خیابانی و ساختارشکنانه تا طراحیهای مینیمال و سنتگرایانه، مد در این کشور طیف گستردهای را در بر میگیرد. اما در میان تمام گرایشها و سبکهای نوظهور، یک عنصر از گذشته تا امروز بدون تغییر باقی مانده است: کیمونو، لباس سنتی ژاپنی که نهتنها تاریخ، بلکه هویت یک ملت را در خود جای داده است.
کیمونو، لباس سنتی و نمادین ژاپن، لباسی با برش ساده و خطوط مستقیم به فرم تی T شکل است که از دوران هیآن (۷۹۴ تا ۱۱۸۵ میلادی) وارد فرهنگ پوشاک این کشور شد. واژه “کیمونو” در زبان ژاپنی به معنای “چیز پوشیدنی” یا “لباس” است. در گذشته، از این لباس به عنوان پوشش روزمره استفاده میشد و امروزه بیشتر در مراسمهای رسمی، سنتی، عروسیها و آیینهای خاص دیده میشود. طراحی کیمونو با آستینهای بلند و پهن، پارچهای یک تکه و کمربند پهنی به نام اُبی Obi شناخته میشود.
در دوره ادو در سال ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۷، مدلهایی مانند کوسوده و اوسوده رایج شدند و کوسوده، به دلیل راحتی، بین مردم محبوبتر شد. با آغاز دوره میجی و گسترش نفوذ فرهنگ غرب، پوشش مدرن جای کیمونو را گرفت. با این حال، کیمونو هنوز هم به عنوان نماد هویت فرهنگی ژاپن، جایگاهی خاص در رویدادهای رسمی دارد.
تاریخچه لباس سنتی ژاپن که کیمونو نام دارد، به قرن هشتم میلدی باز میگردد، زمانی که لباسهای سنتی شکل بسیار ساده و بی آلایشی داشتند. با گذشت زمان، کیمونو به تدریج به آثری هنری و پر از نقش و نگارهای زیبا تدیل شد و در دوره ادو، به اورج زیبایی و پیچیدگی رسید. این لباس با الهام گرفتن از طبیعت، پرنده و امواج دریا بازتابی از ارتباط عمیق ژاپنیها با طبیعت بود.
با ورود پوشاک غربی در دوره میجی، طرح کیمونو تغییر کرد و به شکل بسیار سادهتری برای استفاده روزمره مردم تبدیل شد. اما لباسهای رسمی همچنان مانند قبل اصالت و زیبایی خود را حفظ کرد. تاریخچه کیمونوی ژاپن بیش از هزار سال قدمت دارد و در دوره هیآن، کیمونو با آستینهای بلند و کمربند پهن به لباس رسمی ژاپنی ها تبدیل شد.
امروزه با وجود تغییراتی که در سبک زندگی مردم ایجاد شده، مفهوم T در کیمونو به عنوان نمادی از تاریخچه کیمونو و هویت فرهنگی ژاپن زنده مانده است، لباسی که داستان سن، شرایط اجتماعی و حتص فصل در ژاپن را نیز روایت میکند.
کیمونو، لباس سنتی ژاپن دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که آن را از دیگر لباسهای سنتی متمایز میسازد. در ادامه به برخی از مهمترین ویژگیهای لباس سنتی ژاپن اشاره میکنیم:
اجزای اصلی لباس سنتی کیمونو شامل موارد یاس که در ادامه مطالب به آنها اشاه خواهیم کرد:
اُبی Obi در لباس سنتی ژاپن نواری به شکل کمربند است که با اشکال و اندازههای گوناگون در پوشش سنتی ژاپنی و یونیفرمهای رزمی این کشور مورد استفاده قرار میگیرد. در دنیای مد سنتی ژاپن، کمربند اُبی مانند یک گردنبند باشکوه عمل میکند؛ میتواند جلوهای خیرهکننده به کیمونو ببخشد یا تمام ظاهر را از تعادل خارج کند. اُبی نه تنها نقش زیبایی شناختی دارد، بلکه عنصر تعیینکنندهای در میزان رسمی بودن کیمونو محسوب میشود.
اُبی در زمان هیآن بندی ساده و نازک بود که با مرور زمان تنوع بسیاری در این کمربند ایجاد شد. در ابتدا تفاوت زیادی میان اُبی زنانه و مردانه وجود نداشت، اما با تحول مد و فرهنگ، مدلهای زنانه تنوع بیشتری پیدا کردند.
کیمونو و یوکاتا دو لباس سنتی در ژاپن هستند که هر کدام دارای تفاوتهای کلیدی میباشد. تفاوت کیمونو و یوکاتا در کاربرد پوشش این لباسهای در مراسمهای متنوع و جنس هستند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
کیمونوهای سنتی ژاپن معمولا از ابریشم ساخته شده و شامل چندین لایه درونی میباشد. در مقابل یوکاتا از پنبه و یا الیاف سبکی تهیه شده و دارای آستر داخلی نمیباشد.
یوکاتا به دلیل نداشتن لایه داخلی شستشوی آسان و استایل بسیار راحتتری دارد و مناسب فصل تابستان است. اما کیمونو به علت داشتن لایههای متعدد و جزعیات دقیق، در مراسمهای بسیار رسمی از آن استفاده میشود.
لباس یوکاتا را در فستیوالها، آتش بازی و تابستان استفاده میکنند. اما از کیمونو در مراسم عروسی، چای سنتی و آیینهای رسمی استفاده میکنند. همچنین کیمونوی غیر رسمی را در جشن شکوفههای گیلاس در ژاپن نیز میپوشند.
رنگها در طراحی کیمونو نه تنها زیبایی ظاهری را شکل میدهند، بلکه نمادهایی پرمعنا با ریشه در طبیعت و سنتهای ژاپنی هستند. تحقیقات موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نشان میدهد که بسیاری از رنگهای کیمونو از گیاهان طبیعی و دارویی الهام گرفتهاند. برای مثال، رنگ آبی حاصل از نیل، گیاهی که در طب سنتی ژاپن برای درمان آنفولانزا و گزشهای حشرات به کار میرفته، به عنوان نمادی از محافظت و سلامت شناخته میشود. بنابراین، انتخاب رنگ کیمونو فراتر از زیبایی، بازتابی از ارتباط عمیق فرهنگ ژاپن با طبیعت و باورهای درمانی است که در طول قرنها شکل گرفته است.
پوشیدن کیمونو دارای آداب خاص و نکاتی است که کیمونوپوشان تمامی این نکات را رعایت میکنند.
کیمونو لباس سنتی ژاپن نهتنها در ژاپن، بلکه در سطح بینالمللی نیز الهامبخش طراحان برجستهای مانند ایو سن لوران، بالنسیاگا و الکساندر مککوئین بوده است. بسیاری از آنها در طراحیهای خود از فرم، ساختار یا نمادگرایی این لباس بهره گرفتهاند.
تأثیر این لباس به دنیای مد محدود نمیشود؛ هنرمندان بزرگی مانند دگا و مانه نیز زنان با کیمونو را در آثار خود به تصویر کشیدهاند. در سال 2013، دو هنرمند معاصر، اریک مارکوو و تام نوریس نمایشگاهی از مجسمههایی با الهام از کیمونو برگزار کردند که تماماً از شیشههای رنگارنگ ساخته شده بودند.
جالبتر آنکه، کیمونو به عنوان نمادی از آزادی فردی در برابر محدودیتهای اجتماعی نیز شناخته میشود. در دورههایی که زنان غربی هنوز با پوششهای سخت و محدودکننده روبهرو بودند، کیمونو برای بسیاری از هنرمندان و نویسندگان (مانند ویرجینیا وولف) پوششی برای اعتراض و آزادی بود.
در سالهای اخیر، ژاپنیها شیوههای نوآورانهای برای استفاده دوباره از کیمونو لباس سنتی ژاپن پیدا کردهاند. برای مثال، برخی از عروسها کیمونوهای قدیمی خود را با تغییراتی هوشمندانه به لباس عروس تبدیل میکنند؛ تغییری که نه تنها زیبا و منحصربهفرد است، بلکه قابل بازگشت هم هست. تنها با بستن آستینها به شکل پاپیون، لباس دوباره به حالت کیمونوی سنتی خود بازمیگردد.
شرکتهایی مانند Watabe Wedding در کیوتو، مجموعههایی از این لباسهای خاص را برای اجاره ارائه میدهند که از کیمونوهای اصیل ساخته شدهاند. این روند نشان میدهد که مردم به جای کنار گذاشتن سنت، آن را با زندگی امروزی پیوند زدهاند.
کیمونو لباس سنتی ژاپن تنها یک لباس نیست، بلکه نوعی بیان بصری از هویت، جایگاه اجتماعی و سلیقه فردی است. طراحی این لباس بهگونهای است که اندازه و فرم بدن اهمیتی ندارد؛ پارچهها به صورت برشهای مستقیم دوخته میشوند و با کمربند پارچهای به نام "اوبی" بسته میشوند. هر جز از کیمونو—از جنس و رنگ پارچه گرفته تا طرح و تزئینات—دارای مفاهیم نمادین است.
برای مثال، استفاده از ابریشم نشانهای از ثروت و جایگاه اجتماعی بالا بوده و اغلب در مراسم رسمی استفاده میشده است. الگوهای طبیعی نیز مفاهیم فرهنگی خاصی را منتقل میکنند؛ مانند تصویر مرغ ماهیخوار که نماد عمر طولانی و خوشاقبالی است، یا غاز اهلی که به وفاداری و خوشبختی در زندگی زناشویی اشاره دارد. حتی الگوهایی مانند برگ شاهدانه، نشاندهنده رشد و سلامت در دوران جوانی هستند.
اگر میخواهید سفری خاص و فراموش نشدنی به ژاپن داشته باشید، تور ژاپن مسترجت بهترین گزینه برای شما میباشد. تور ژاپن و پوشیدن کیمونو ژاپنی شما را به دنیای فرهنگ و هنر کهن این کشور میبرد، جایی که میتوانید معابد تاریخی را کشف کنید، از مناظر طبیعی بینظیر لذت ببرید و حتی در مراسمهای سنتی کیمونو حضور پیدا کنید. مسترجت با برنامهریزی دقیق، اقامت در هتلهای لوکس و همراهی راهنمایان مجرب، تجربهای راحت و به یادماندنی را برای شما رقم میزند. اگر آمادهاید زیباییهای فراوان ژاپن را کشف کنید، همین امروز تور خود را رزرو کنید و با آرامش خاطر از هر لحظه این سفر جادویی لذت ببرید.
برای سفر به ژاپن میتوانید راهنمای سفر به ژاپن را مطالعه کرده تا با تمامی نکات مهم اقدام به این سفر شگفت انگیز آشنایی کاملی پیدا کنید.
در این بخش به برخی از پرسشهای پرتکرار درباره کیمونوی ژاپن پاسخ میدهیم:
با گذر زمان، لباسهای سنتی ژاپن بهدلیل محدودیتهای حرکتی و عدم تطابق با سبک زندگی مدرن، به تدریج کنار گذاشته شدند. امروزه استفاده از کیمونو یا یوکاتا معمولاً محدود به مراسم رسمی، جشنوارهها، مراسم چای یا رویدادهای فرهنگی خاص است.
پوشیدن کیمونو به دلیل پیچیدگی ساختار و نحوه صحیح بستن کمربند پهن اُبی کمی چالشبرانگیز است و نیازمند مهارت و تجربه است. به همین دلیل، اغلب افراد از کمک کیمونوپوشان حرفهای برای پوشیدن این لباس سنتی ژاپنی استفاده میکنند تا ظاهری زیبا و درست داشته باشند.
کیمونو معمولاً از پارچههای ابریشمی یا گرانبها تهیه شده و لباس رسمی برای مراسم خاص است، در حالی که یوکاتا یک نسخه سبکتر و نخی کیمونو است که بیشتر در تابستان و جشنوارههای غیررسمی به کار میرود. یوکاتا به دلیل راحتی و خنکی بیشتر، گزینه محبوب در فصول گرم است.
کیمونوها بیشتر از ابریشم، و یوکاتاها از پنبه یا کتان ساخته میشوند. تفاوت در منبع تولید پارچه، تزئینات و نوع دوخت در قیمت نهایی بسیار مؤثر است.
مانند زنان، تفاوت اصلی در جنس پارچه است. کیمونوهای مردانه معمولاً از ابریشم هستند، در حالی که یوکاتا از پنبه یا لینن تولید میشود. یوکاتاهای مردانه دارای رنگهای سادهتری مانند سورمهای، قهوهای یا مشکی هستند. همچنین، مردان در تابستان ممکن است بهجای یوکاتا، "جینبه" بپوشند که شامل پیراهن کوتاه و شلوار گشاد است.